ممکن است کودکتان، به زودی خودش به این مرحله برسد. یا ممکن است برای این که یاد بگیرد بخوابد به کمک اندکی از جانب شما نیاز داشته باشد. همه‌ی انسان‌ها دارای چرخه‌های خوابی هستند که باعث می‌شود در طول شب برای مدتی سطح هوشیاری بالاتری داشته باشند، در نتیجه همه‌ی ما نیاز داریم مهارت دوباره به خواب عمیق فرو رفتن را کسب کنیم.

جالب است بدانید بیشتر نوزادان سراسر دنیا بدون اینکه در بغل گرفته شوند خوابشان نمی‌برد، یا تمام شب را در گهواره‌ی خودشان نمی‌مانند. از لحاظ علمی این ویژگی برای کودکان «عادی» محسوب نمی‌شود. در حقیقت همه‌ی انسان‌ها وقتی چرخه‌ی خوابشان را طی می‌کنند، بارها بیدار می‌شوند. اما نکته اینجاست که کودکان یاد بگیرند هنگامی که از خواب بیدار می‌شوند، دوباره بدون کمک شما بخوابند. و انجام این کار بدون وارد شدن آسیب روانی به آن‌ها امکان‌پذیر است.

آیا برای این کار نیاز به یک متد آموزشی دارید؟ خیر. شما می‌توانید بدون کمک گرفتن از تکان دادن کودک، مکیدن پستانک، یا رها کردن آن‌ها درتخت هنگام گریه به آن‌ها یاد بدهید خودشان به خواب بروند. این کار برای یک شب نیست این پروسه‌ای است که ماه‌ها طول می‌کشد اما در نهایت جواب خواهید گرفت. و از زمانی که نوزادان یاد گرفتند خودشان بخوابند (به این معنی که نیاز نباشد شما با سینه یا شیشه شیر به آن‌ها شیر بدهید یا از پسانک یا آغوشتان برای خواباندن آن‌ها استفاده کنید)، احتمال بیشتری وجود دارد وقتی در طول شب از خواب بیدار می‌شوند بدون اینکه به شما نیازی داشته باشند خودشان به خواب بروند.

اگر علاقه دارید تا هر چه زودتر عادت‌های خواب را در کودکتان پرورش دهید، برای شروع باید به او کمک کنید یاد بگیرد وقتی از خواب بیدار می‌شود خودش دوباره بخوابد. اما این کار را باید قدم به قدم انجام داد. در ادامه به شما می‌گوییم چگونه.

۱. وقتی نوزادتان را در گهواره می‌گذارید آرام بیدارش کنید.

اگر وقتی نوزادان خوابشان می‌آید آن‌ها را تنها در تختشان بگذارید، اکثرشان گریه می‌کنند. به این دلیل که شدیدا نیاز دارند بخوابند اما برای این کار به مکانی امن و راحت نیاز دارند. و در این مدت این مکان امن را تنها در آغوش شما شناخته‌اند. در زمان انسان‌های اولیه هم نوزادانی که در جنگل روی زمین گذاشته می‌شدند تا بخوابند معمولا توسط حیوان‌های وحشی خورده می‌شدند و نوزادانی که اعتراض می‌کردند و تا وقتی که در آغوش گرفته شوند گریه می‌کرند زنده ماندند و ژن‌شان را به ما منتقل کرده‌اند. در نتیجه نوزاد انسان وقتی برای خواب به زمین گذاشته می‌شود وحشت می‌کند. و آدرنالینی که بدنشان در این هنگام ترشح می‌کند آن‌ها را بیدار نگه می‌دارد و آرام گرفتن در این شرایط برایشان سخت است. اگرچه هنوز تحقیقات قابل قبولی در مورد عوارض بلند مدت این حرکت روی نوزادان انجام نشده، قاعدتا تنها گذاشتن نوزادی که برای والدینش گریه می‌کند، به صورت مکرر، نمی‌تواند برای نوزاد خوب باشد.

در نتیجه سعی کنید با طبیعت نوزادتان همکاری کنید، نه این که در مقابلش بایستید. نوزادتان را در آغوش بگیرید و او را آرام کنید تا خوابش ببرد. زمانی که او را در تخت یا گهواره‌اش قرار دادید، خیلی آرام، اندکی تکانش بدهید. فقط در حدی که سطح هوشیاری نوزادتان اندکی بیشتر شود. می‌دانم که به سختی تلاش کرده‌اید تا او خوابش ببرد و می‌ترسید با این کار دوباره بیدار شود. اما به این موضوع فکر کنید و تصمیمتان را برای شروع پروسه‌ی پرورش عادت‌های خواب در کودکتان بگیرید چون این کار قدم اول این پروسه است.

با این کار موضوع با ارزشی را به کودکتان یاد می‌دهید. این که اگر زمانی خودش را نیمه خواب در گهواره احساس کرد، گهواره را محیطی امن برای خوابیدن دوباره بشناسد. البته انتظار نداشته باشید حداقل تا پنجاه بار اولی که شما این کار را انجام می‌دهید نتیجه خاصی ببینید. نوزادتان گریه می‌کند و شما باید او را نوازش کنید و حتی اگر لازم باشد در آغوش بگیرید تا آرام شود. اما بعد از مدتی نوزادتان در این شرایط احساس امنیت می‌کند. ممکن است لحظه‌ای بترسد یا زیر لب چیزی زمزمه کند اما وحشت نخواهد کرد. در واقع هرچه بیشتر بگذرد، راحت‌تر چشم‌هایش را می‌بندد و دوباره به خواب فرو می‌رود. این لحظه را جشن بگیرید چون نشان دهنده‌ی این است که از این به بعد او به تدریج شروع به یادگرفتن این توانایی می‌کند که وقتی در طول چرخه‌ی خوابش بیدار شد دوباره خودش به تنهایی بخوابد. پس به تمرینتان ادامه دهید.

۳. پیوستگی بین شیر خوردن/غذا خوردن/مکیدن پستانک و خواب را از بین ببرید.

اگر نوزادتان برای خوابیدن نیاز دارد حتما به او شیر بدهید یا چیزی بمکد تا خوابش ببرد، هنگامی که در طول شب از خواب بیدار شد هم به شما برای این کار نیاز خواهد داشت تا دوباره به خواب برود. در نتیجه قدم بعدی شما این است که به تدریج پیوستگی بین مکیدن و خوابیدن را در نوزادتان از بین ببرید.
اگر این کار را با تکان دادن نوزادتان هنگام خواب شروع کنید، معمولا ترک این عادت برای نوزادتان راحتتر خواهد بود. بله تکان دادن هم تبدیل به عادت پیوسته‌ای برای خواب نوزادان می‌شود اما ترک آن از ترک مکیدن در نوزادان راحتتر است.

وقتی نوزادتان از خواب بیدار شد اول به او شیر بدهید، و مدتی بعد هم اگر همچنان بیدار و گرسنه بود این کار را تکرار کنید. اما وقتی که خواب‌آلود است، راه رفتن یا تکان دادن او را، به جای غذا دادن امتحان کنید. به این شکل نوزاد شروع به یادگیری این موضوع می‌کند که بدون مکیدن چیزی بخوابد. البته که شما همچنان از تکان دادن و راه رفتن استفاده می‌کنید اما در فاز بعدی این وابستگی را هم از بین خواهیم برد.

لطفا به این موضوع توجه کنید: این موضوع به هیچ وجه به این معنی نیست که به نوزادی که گرسنه است غذا ندهید. شما نباید این پروسه را تا چندین ماهگی نوزادتان، وقتی که او به درستی شیر و غذا می‌خورد و به صورت فیزیکی در حال رشد است، شروع کنید. نوزادان تازه متولد شده، در طول روز به تعداد بیشتر و در فواصل کمتری غذا می‌خورند. در نتیجه معمولا متوجه می‌شوید که نوزادتان در عین حال که خسته است گرسنه هم هست. اگر شما نوزادتان را راه می‌برید یا تکان می‌دهید و او همچنان به گریه و اعتراض ادامه می‌دهد، به این معنی است که همزمان به شدت خسته و گرسنه است. در این شرایط سریعا به او شیر بدهید.

نکته‌ی مهم این است که به تدریج وابستگی مکیدن و خوابیدن را به کمک راه‌های دیگری از بین ببرید. در طول زمان نوزاد شما به تدریج بدون مکیدن به خواب می‌رود. اما اگر گرسنه باشد به گریه ادامه خواهد داد، که در این موقعیت شما باید همان لحظه به او شیر ‌بدهید.

۳. به کودکتان آموزش بدهید بدون تکان دادن، در آغوش شما بخوابد.

به محض اینکه نوزادتان عادت کرد به جای غذا خوردن یا مکیدن با راه رفتن و تکان دادن بخوابد، قدم بعدی این است که یاد بگیرد بدون تکان دادن خوابش ببرد. در این مرحله شما پروسه‌ی خوابیدن را با تکان دادن او شروع می‌کنید ولی قبل از اینکه کاملا بخوابد تکان دادن را متوقف می‌کنید، می‌نشینید و تنها با آرامش او را در آغوشتان نگه می‌دارید. اگر اعتراض کرد دوباره کمی او را تکان بدهید و سپس باقی مراحل را دوباره طی کنید. ممکن است نیاز باشد حدودا ۲۵بار تلاش کنید ولی در نهایت نوزادتان با وجود متوقف شدن تکان‌ها خوابش خواهد برد. این یک پیروزی واقعی است.

به مدت یک هفته یا بیشتر این روتین را انجام دهید تا نوزادتان به شرایط جدید کاملا عادت کند: در حال تکان خوردن خواب‌آلوده شود، و در نهایت بدون تکان خوردن در آغوش شما به خواب برود.

۴. به نوزادتان یاد بدهید در تختش به خواب برود.

مرحله‌ی بعدی این است که صبر کنید تا نوزادتان در آغوش شما روی صندلی تقریبا به خواب برود، سپس بایستید و او را در آغوشتان، در حالتی که عادت دارد بخوابد، به پشت، ثابت نگه دارید تا زمانی که این سکون را قبول کند و بخوابد. اگر اعتراض کرد او را تکان دهید ولی در نظر داشته باشید که وقتی در سکون کامل هستید به خواب برود. دوباره این حرکت را به مدت یک هفته انجام دهید تا نوزادتان به روتین جدید عادت کند.

در قدم بعدی نوزادتان را هنگامی که تقریبا به خواب رفته ولی هنوز اندکی هوشیاری دارد در تختش بگذارید. در صورتیکه اعتراض کرد –که قطعا این را کار را می‌کند- او را بلند کنید در آغوشتان اندکی تکان دهید سپس، تکان دادن را متوقف کنید و این حرکات را ادامه دهید. ممکن است در بهترین حالت نیاز باشد حدود ۲۵بار این کار را تکرار کنید، ولی در نهایت نوزادتان بدون اینکه اعتراض کند اجازه می‌دهد او را در تختش بگذارید. صبور باشید. تقریبا به آخر راه رسیده‌اید.

۵. به جای بغل کردن او را در تختش نوازش کنید.

در نهایت شما قادر خواهید بود تا نوزادتان را در تختش بگذارید و در کنارش بمانید تا خوابش ببرد، به این دلیل که دیگر نیازی به تکان دادن ندارد. سپس شما بدون اینکه او را بغل کنید به مرحله‌ی نوازش در تخت می‌رسید. در نهایت نوزادتان قادر خواهد بود تا در حالتی که شما تنها دست او را گرفته‌اید به خواب برود. به این کار تا زمانی که نوزادتان روتین جدید را بپذیرد ادامه دهید – در حال تکان خوردن خواب‌آلود شود، در حال خوابیدن به پشت در تختش گذاشته شود و با گرفتن دست شما به خواب برود. بعد از مدتی می‌توانید یک اسباب بازی را جایگزین انگشتتان کنید.

حدس بزنید چه شده است؟ حالا شما نوزادی دارید که می‌توانید او را درحالی که بیدار است در تختش بگذارید و او خودش به خواب خواهد رفت.